Endometriozis belirtileri nedir? Tanısı nasıl konur?

Dünya genelinde endometriozis tanısında yedi ile dokuz yıl arasında bir gecikme yaşanıyor. Peki Endometriozis belirtileri nedir?

Endometriozis, endometriyuma (rahmi kaplayan doku) benzer dokunun vücudun başka yerlerinde büyüdüğü, genellikle ağrılı, inflamatuar bir hastalıktır.

Hem hastalar hem de araştırmacılar endometriozis tanısına giden yolun engellerle ve olası yanlış teşhislerle dolu olduğu konusunda hemfikir.

İster semptomatik ister asemptomatik olun, endometriozis tanısı almak önemlidir.

Teşhis gecikmeleri kısırlık, düşük yaşam kalitesi, zihinsel sağlık ve mali etkiler gibi fiziksel komplikasyonlara yol açabilir.

Bu yazıda endometriozis tanısının nasıl alınacağı ve endometriozis belirtileri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Endometriozis belirtileri: Sağlık Uzmanları nasıl teşhis ediyor?

Endometriozis tanısı için altın standart, histopatoloji (dokuya mikroskop altında bakılarak) ile doğrulanan laparoskopik eksizyon ameliyatıdır.

Ameliyat sırasında cerrah, şüpheli endometriozis lezyonlarını kesip çıkarır ve dokuyu, endometriozis olup olmadığını doğrulamak için mikroskop altında inceleyen bir patoloğa gönderir.

Endometriozis hastası olduğunuzdan şüpheleniyorsanız şu adımları göz önünde bulundurun:

Bir semptom günlüğü tutun: Herhangi bir semptomu ve bunların günlük görevlere katılma yeteneğinizi nasıl etkilediğini kaydeden günlük bir not yazın.

Sağlık hizmeti sağlayıcıları genellikle nesnel bilgi ararlar; bu nedenle ağrınızı ve diğer semptomlarınızı 1-10 arası bir ölçekte derecelendirmeyi ve semptom yerini ve hissi tanımlayan sıfatları kaydetmeyi düşünün.

Kendinizi savunun: Kadınların acısı tarihsel olarak göz ardı edilmiştir. Endometriozisli bireyler üzerinde yapılan araştırmalar, ön teşhiste sağlık hizmeti sağlayıcılarının sıklıkla onlara ağrılarının “normal” olduğunu veya “zorlandığını” söylediğini ortaya koyuyor.

Endometriozis belirtilerinizin ciddiyeti ve hayatınızı nasıl etkilediği konusunda sağlık uzmanınıza kendinizi savunmanız önemlidir.

Bu zor konuşmaya yardımcı olması için randevunuzdan önce not almayı düşünün.

Bir hasta savunucusu getirin: Kendinizi savunmanın bir başka yolu da, ebeveyniniz, partneriniz, arkadaşınız ve hatta belirtilerinizin sizi nasıl etkilediğini anlatabilecek kurul onaylı bir hasta savunucusu gibi güvenilir bir kişiyi yanınızda getirmektir.

Aile geçmişinizi öğrenin: Endometriozis ailelerde görülür. Randevunuzdan önce ailenize danışın ve endometriozis tanısı alan, kısırlık yaşayan veya endometriozis belirtileri olan herkesi not edin.

Bu adımlar, endometriozis tanısı almak için sağlık uzmanınıza başvurduğunuzda kendinizi daha rahat ve güvende hissetmenize yardımcı olabilir.

Ayrıca ikinci (veya üçüncü) bir görüş almak da her zaman sorun teşkil etmez.

Endometriozisin olası işaretleri

Endometriozisin olası uyarı işaretlerine karşı tetikte olun.

Bazı endometriozis belirtileri şunlardır

• Pelvik ağrısı
• Karın ağrısı
• Ağrılı dönemler
• Ağrılı bağırsak hareketleri
• Karın şişkinliği
• Bacaklardan aşağıya yayılan ağrı
• Ağrılı idrara çıkma
• Ağrılı cinsel ilişki
• Kabızlık ve/veya ishal
• Kısırlık

Endometriozis Nasıl Hissedilir?

Herkes endometriozis belirtilerini farklı şekilde yaşar.

Bazı kişilerde kabızlık ve şişkinlik gibi mide-bağırsak semptomları görülür.

Bazılarında ağrılı regl dönemleri yaşanırken bazılarında tüm ay boyunca endometriozis ağrısı yaşanabilir.

Hiçbir semptom olmadan ilerlemiş endometriozise sahip olmak da mümkündür.

Bir Sağlık Uzmanına Sorulacak Endometriozis Soruları

Endometriozis hastası olduğunuzdan şüpheleniyorsanız endometriozis konusunda uzmanlaşmış bir sağlık uzmanından, özellikle de endometriozis için eksizyon cerrahisinden tavsiye almanız önemlidir.

Birçok jinekolog endometriozis ameliyatını yapabilir ancak her jinekolog endometriozis uzmanı değildir.

Çoğu, şüpheli endometriozis lezyonlarının yüzeylerini yakarak altta yatan dokuyu geride bıraktığı ve bir patolog tarafından tanı konulmasına izin vermediği, ablasyon adı verilen bir prosedür uygular.

Araştırma ayrıca, ameliyattan bir yıl sonra, eksizyon ameliyatı geçirenlerin, ablasyon ameliyatı geçirenlere kıyasla adet ağrılarını, ağrılı bağırsak hareketlerini ve kronik pelvik ağrıyı önemli ölçüde iyileştirdiğini buldu.

Potansiyel endometriozis cerrahınıza sormanız gereken bazı sorular şunlardır:

• Cerrahi teşhis, görüntüleme, tıbbi baskılama veya başka bir şey önerir misiniz?
• Endometriozis ameliyatını ne sıklıkla gerçekleştiriyorsunuz?
• Muayenehaneniz yalnızca endometriozis bakımına mı adanmıştır?
• Bir kolorektal cerrahla veya başka bir uzman cerrahla işbirliği yapıyor musunuz?
• Eksizyon veya ablasyon tekniğini veya her ikisini birden mi kullanıyorsunuz?
• Teşhis için doku örneklerini patoloğa gönderecek misiniz?
• Pelvis dışındaki (diyafragmatik, torasik) endometriozis konusunda ne gibi deneyimleriniz var?
• Yeri ne olursa olsun endometriozisin çıkarılması konusunda yetenekli misiniz?
• Endometriozisi geride bırakacağınız durumlar var mı?
• Ameliyattan kaynaklanan yapışıklıkları (yara izi oluşumunu) önlemek için hangi yöntemleri kullanıyorsunuz?
• Ameliyata hazırlık ve iyileşme neleri gerektirir?
• Uygulamanızda endometriozisin tekrarlama oranı veya tekrar ameliyat oranı nedir?
• Bilmem gereken potansiyel komplikasyonlar var mı?
• Organların (apandis, yumurtalık, rahim) alınması ihtimali var mı? Bu organlarda endometriozis bulursanız planınız nedir?
• Ameliyat sırasında endometriozis bulamazsak tanı için sonraki adımlarım nelerdir?
• Hangi sağlık sigortasını kabul ediyorsunuz?

Cerrahınızın cevapları sizi tatmin etmiyorsa, başka bir yerden başka bir görüşe başvurmanızda sorun olmayacağını unutmayın.

Endometriozis Tanısı

Pelvik ağrı, seks sırasında ağrı, ağrılı adet dönemleri, ağrılı bağırsak hareketleri ve daha fazlası gibi semptomları bildirirseniz sağlık uzmanınız endometriozis olasılığını gündeme getirebilir.

Eğer hastalık ailenizde mevcutsa endometriozis olasılığına karşı özellikle dikkatli olabilirler.

Ergenlerde Endometriozis Tanısında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gençlerde de endometriozis olabilir.

Regl ağrısı veya kronik pelvik ağrı nedeniyle okulu veya aktiviteleri kaçırmak, ergenlik çağındaki çocuğunuzda endometriozis olduğunun göstergesi olabilir.

Bununla birlikte, gençlerde endometriozis tanısı koymak özellikle zordur ve tıp uzmanları en iyi eylem planı konusunda hemfikir değildir.

Bazı durumlarda endometriozisi araştırmadan önce “adet ağrısı” için doğum kontrolü reçete edebilirler.

Doğum kontrolü semptomların tedavisinde önemlidir ve birçok kişinin ameliyat gerektirmeden semptomlarda iyileşme sağlamasına yardımcı olur.

Ergen endometriozisi aynı zamanda yetişkin endometriozisinden farklı bir görünüme sahip olabilir ve bu da bir uzman tarafından gerçekleştirilmediği takdirde ameliyat sırasında endometriozisin tamamen veya kısmen gözden kaçırılma riskine yol açar.

Bazı doktorlar, endometriozisin ilerlemesinden ve ileriki yıllarda ameliyatların tekrarlanması gerektiğinden korktukları için ameliyata karşı tavsiyede bulunabilirler, ancak bu yaklaşımı destekleyecek hiçbir kanıt yoktur.

Şüpheli Endometriozis için Tanı Kriterleri

Şu anda şüpheli endometriozis için herhangi bir tanı kriteri bulunmamaktadır.

Endometriozis tanısı koymak için laparoskopik cerrahiye başvurma kararı genellikle cerrahınızın tavsiyelerine, kişisel sağlık geçmişinize ve tercihlerinize bağlı olarak kişiselleştirilir.

Bununla birlikte, ameliyat sırasında bulunan herhangi bir endometriozisin “evrelendirilmesi” için standartlaştırılmış bir skorlama sistemi mevcuttur.

En eski ve en yaygın ölçek, Amerikan Üreme Tıbbı Derneği (ASRM) evreleme sistemidir.

Bu sistemin kritik bir dezavantajı, endometriozisi doğurganlık üzerindeki potansiyel etkisine göre puanlaması ve semptomların ciddiyeti ile ilgisi olmamasıdır.

Hangi Tanısal Test Endometriozisi Doğrular?

Tek bir test endometriozisi tespit edemez. Bilim adamları şu anda endometriozisin olası biyobelirteçlerini araştırıyorlar.

Bu devam eden bir araştırma alanıdır, ancak bugüne kadar kesin bir biyobelirteç bulunamadı.

Tanısal Laparoskopik Cerrahi Endometriozisi Doğruluyor

Endometriozisi kesin olarak teşhis etmenin tek yolu ameliyat sonrası histopatolojidir.

Endometriozis ameliyatı tipik olarak laparoskopiktir, yani sadece küçük kesiler yapılır.

Minimal invazivdir ve daha nadir komplikasyonlarla birlikte çok güvenli kabul edilir.

Endometriozis uzmanlarına göre laparoskopi “yeri doldurulamaz” olmaya devam ediyor ve biyopsi ve patolojiyle birleştirildiğinde endometriozisi teşhis etmenin tek gerçek yolu.

Bununla birlikte, bazı uzmanlar endometriozis tanısı için ameliyatın gerekli olup olmadığını tartışmaktadır çünkü ilaç tedavisi bazı şüpheli vakaları herhangi bir ameliyat gerektirmeden tedavi edebilir.

Ultrasonla Endometriozis Tanısı Mümkün mü?

Ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ile endometriozis tanısı koymak mümkün değildir.

Ancak tanı süreci boyunca transvajinal ultrason ve MR hala geçerli olabilir.

Her iki görüntüleme yöntemi de ilerlemiş derin infiltre lezyonlar veya endometriomalar (yumurtalık kistleri ) gibi belirli endometriozis formlarını gösterebilir.

Olası endometriozisin yerlerini bilmek, cerrahınıza ameliyatınızı planlamada yardımcı olabilir.

Ne ultrason ne de MRI tipik olarak yüzeysel endometriozisi göstermez, bu da derin endometriozis kadar (ve bazen daha fazla) ağrıya neden olabilir.

“Negatif görüntüleme” (endometriozisin bulunmadığı) sizde endometriozis olmadığı anlamına gelmez ve ameliyattan vazgeçmeyi haklı çıkarmaz.

Endometriozis Yerine Yanlış Teşhis Edilen Durumlar

Endometriozis belirtileri diğer rahatsızlıkların semptomlarını taklit edebilir. Bu, kadın ağrısının normalleşmesi ve endometriozis tanısının invazivliği ile birleştiğinde yanlış tanıya yol açabilir.

Bir araştırmaya göre, endometriozisli kişilerin %75’ine başka bir fiziksel sağlık sorunuyla ilgili yanlış teşhis konmuş, %50’sine ise bir zihinsel sağlık sorunuyla yanlış teşhis konmuştur.

Bu çalışmada tanı gecikmesi ortalama 8,6 yıldı.

Endometriozis yerine yanlış teşhis konulabilecek bazı durumlar şunlardır:

• İrritabl bağırsak sendromu (IBS)
• Kalın bağırsak tümörü
• Kolon veya rektum kanseri
• Yumurtalık kanseri
• Anksiyete veya depresyon
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Siyatik
• Migren
• Fibromiyalji
• Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
• Pelvik taban disfonksiyonu
• Apandisit
• Miyomlar
• Ağrılı dönemler

Endometriozis Tanısı Sonrası Ne Olur?

Endometriozis tanısı aldıktan sonraki ilk adım ameliyattan sonra iyileşmektir.

Acil cerrahi iyileşme süresi, vakanın ciddiyetine bağlı olarak bir haftadan bir aya kadar değişecektir.

Endometriozis tanısı aynı zamanda endometriozis lezyonlarının çıkarılması ve iç anatominin düzeltilmesi şeklindeki tedaviyi de içerdiğinden, bazı kişiler kendilerini çok daha iyi hissettiklerini ve ek tedaviye ihtiyaç duymadıklarını düşünmektedir.

Semptomlar devam ettiğinde, cerrah sizi bir pelvik fizyoterapiste yönlendirebilir veya baskılayıcı ilaçlar yazabilir.

Son olarak bir danışman veya terapistten destek aramanın faydası olabilir; Endometriozis potansiyel olarak ağrılı bir hastalıktır ve teşhis birçok duyguyu beraberinde getirebilir.

Endometriozis İçin Hormonsuz Tedavi Gündemde
Selenyum eksikliği tedavi edilmezse ne olur?