PLAC Testi nedir? Doç. Dr. Muhammed Keskin anlatıyor
Son yıllarda yaygın bir şekilde kalp damar hastalıklarının riskini öngörmede kullanılan PLAC testi nedir? Doç. Dr. Muhammed Keskin anlatıyor.
PLAC testi nedir? Bu test bazı kalp-damar hastalıkları risklerini değerlendirmek için kullanılan bir laboratuvar testidir. Test, Lp-PLA2 enziminin kandaki seviyelerini ölçer.
Lp-PLA2 enzimi, arter duvarlarında bulunan inflamasyonla ilişkilendirilen bir enzimdir. Bu enzim, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) partiküllerinin içinde yer alır ve bu nedenle “lipoproteinle ilişkili fosfolipaz A2” olarak adlandırılır.
PLAC testi nedir? Kardiyolog Keskin anlatıyor;
“Kalp krizi ile ilgili yapabileceğimiz birçok test var. Tomografi çekebiliriz, anjiyo yapabiliriz, damarlarınızı efor testiyle değerlendirebiliriz, ultrasonla daha önce kriz geçirip geçirmediğinizi görebiliriz.
Ama ‘hocam benim bilinen bir hastalığım yok, ben kalp krizi ile ilgili riskimi bilmek istiyorum. Bunun için yapabileceğimiz bir test var mı” sorusunu soracaklar için güzel bir haberim var.
Yeni bir testimiz var. Bunun adı PLAC testi. PLAC testi kalp damar hastalıklarının tahmininde son zamanlarda kullanımı artan bir test.
PLAC testi kalp krizi riskini ölçüyor
Kalp krizinin ana nedeni kalp damarlarımızda plak gelişmesidir. Yani damar duvarlarında hasar gelişmesi, bu hasar sonucu kolesterolün damarın altına doğru birikmesi, çöpçü hücrelerin bunu oradan artık toparlayıp atamaması, bunun damarın tek sıra hücre tabakasının altında birikmesi ve plağı oluşturması.
Kalp krizinin nedeni bu plaklardır. Bu plaklar oldukça hassas plaklardır. Hücredeki iltihabi reaksiyon çok fazlaysa plağın yırtılma riski fazladır. Plak yırtılırsa üzerine pıhtı çöker ve damar akımı komple kaybolur.
Yüzde 10’luk 20’lik bir plak bile kalp krizine neden olur.
Plaklar üzerindeki enflamasyonun yükü, yani plaklar iltihaplı bir mekanizma içeriyor mu, yırtılma riski var mı yok mu bunun için yapabileceğimiz bir test var mı?
Burada yeni bir test var: PLAC testi.
PLAC testinin amacı şudur; Lipoprotein phospholipase A2’nin düzeyini ölçmek.
Kalp krizi geçirenlerin büyük bir kısmında LDL kolesterolü normaldir. LDL normalken bile damar duvarlarında plak oluşabilir.
Benim kolesterol seviyem normal. Damarlarımda plak oluşumu var mı?
PLAC testini neden yapıyoruz? Damarlarımızda plak oluştuğunda bu plaklardan damarın içine doğru lipoprotein bağımlı phospholipase A2 enzimi salınmaya başlar.
Biz de bunu kanda ölçebiliriz. Hastanın sadece kan örneğiyle yaptırdığı bir test.
Ben bu testi diğer testlere bir alternatif olarak görmüyorum.
PLAC testinin avantajları
Tomografi gerektiği yerde çekilecek, EKG ve efor testi senelik kontrollerde mutlaka yapılacak. Ben bunları yapıyorum. Ama bu testler normal çıktı, damarda plaklarla ilgili bir risk var mı? Ya da biz her sene tomografi çekemeyiz, böbreklerimizi riske atamayız. Çünkü ilaçlı bir test bu sonuçta.
PLAC testiyle damarlarımızdaki plağın iltihabi boyutunu görebiliyoruz. Ve PLAC testinin bir avantajı da şu;
Diyelim ki PLAC testi yapıldı, yüksek çıktı. Damarda plak görüldü ve stent takıldı. Sonrasında bu PLAC testini takip için kullanabiliyoruz.
Ya da kişiye bir kolesterol ilacı verildi. Plak üzerindeki iltihabın yükü azalınca PLAC testinin sonucu da düşecektir.
PLAC testi hem tanıda hem de takipte kullanabildiğimiz bir test.
PLAC testi mucize bir test değildir. Güzel bir testtir, yaptırabilirsiniz. Ama ‘benim PLAC testim çok yüksek geldi kesin kriz mi geçireceğim?’
Hayır sadece risk tahmininde kullanıyoruz.
‘Hocam benim PLAC testim çok düşük geldi kriz riskim sıfır mı?’
Hayır, riskin düşük olduğunu gösteriyor, hiçbir zaman sıfır olduğunu göstermez.
Yani 40 yaş üstünde diyabeti, hipertansiyonu, sigarası olanların, aile öyküsü yüksek olan bireylerin bu testi yaptırabileceğini söylüyorum.
Ama bu testin normal sınırlarda gelmesi hiçbir zaman riski sıfırlamaz.
PLAC testi inme riski için de önemli
Ben sigaramı içerim PLAC testim ne de olsa normal diyemeyiz.
PLAC testinin yüksek çıkması sadece kalp krizi için değil inme için de önemlidir. Çünkü inmenin ana nedeni iskemik bir hadisedir.
Şah damarımızdaki plakların yırtılması ve beynimize doğru pıhtı atmasıdır.
Eğer PLAC testiniz düşükse kardiyovasküler olay yaşama riskiniz düşüktür.
Bir kardiyolog olarak damarla ilgili hadiselerin riskini öngörmek isterim.
Her zaman için efor testi, tomografi, sintigrafi, anjiyo gibi testler istemeyebilirim.
PLAC testi doktorunuz tarafından size önerilebilir ve kalp damar hastalıklarının risk tahmininde kullanılabilir.
