Moringa nedir? Faydaları, kullanım alanları
Moringa, Hindistan'daki Moringa oleifera ağacından gelen, faydalı besin dolu bir gıdadır.
Moringa oleifera’nın yaprakları, tohumları, kabuğu, kökleri, özsuyu ve çiçekleri, Güney Asya ve Güneydoğu Asya’da geleneksel tıpta uzun süredir kullanılmaktadır.
Moringa tozu sıklıkla smoothielere, beslenme barlarına ve enerji içeceklerine eklenir veya çay olarak içilir. Yağ formunda saç ve cilt bakımında topikal olarak kullanılır.
Bu makalede moringa almanın potansiyel kullanımları, risk faktörleri ve yan etkileri tartışılmaktadır.
Moringa nedir?
Aktif Maddeler: Fitokimyasallar, mineraller, vitaminler, çoklu doymamış yağ asitleri, fitosteroller
Alternatif İsimler: Baget ağacı, yaban turpu ağacı
Önerilen Doz: Önerilen doz yoktur; daha fazla araştırmaya ihtiyaç var
Güvenlik Hususları: Hamile kişiler veya çocuklar için önerilmez. Moringa ayrıca kan şekeri düzeylerini düşürebilir.
Olası Moringa faydaları
Moringa’nın potansiyel sağlık yararları üzerine araştırmalar sınırlıdır.
Diyabet: Moringa’nın diyabet kontrolü üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmaların çoğunluğu hayvanlar üzerinde yapılmıştır. Bu tür çalışmalar moringa’nın diyabetli insanlarda kullanımı hakkında herhangi bir sonuca varmak için yetersizdir.
Bununla birlikte, insanlar üzerinde yapılan küçük bir araştırma, moringa yaprağı tozunun, diyabetli kişilerde yemek sonrası kan şekeri artışlarını desilitre başına 40 miligrama kadar azalttığını buldu.
Yara iyileşmesi: Bir çalışma moringa tohumlarından elde edilen yağın yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabileceğini buldu.
Araştırmacılar, yağın diyabetli ve şeker hastası olmayan farelerin yaralarındaki kolajeni artırmaya yardımcı olduğunu buldu.
Araştırmacılar, moringanın çalışmada ayrı olarak kullandıkları oleik asit açısından da yüksek olduğunu kaydetti. Hem moringa yağının hem de oleik asidin yara iyileşmesine yardımcı olduğunu buldular.
Ödem: Moringa tohumlarından elde edilen yağ, ödem olarak bilinen sıvı birikiminin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Bir hayvan araştırması, moringa yağının topikal uygulamasının farelerde kulak ödemini önlediğini buldu. Yine, bu bir hayvan araştırması olduğu için insanlar üzerinde de işe yarayıp yaramayacağı bilinmiyor.
Bakteriyel enfeksiyon: Bir laboratuvar çalışması, moringa yaprağından elde edilen ekstraktın, iki gıda kaynaklı patojen olan Staphylococcus aureus ve Escherichia coli’ye karşı antibakteriyel özelliklere sahip olduğunu buldu.
Çalışma in vitro (canlı bir organizmanın dışında) yapıldığından, moringa’nın insanlarda bu bakteriyel enfeksiyonlara karşı bir tedavi olarak işe yarayıp yaramayacağı belli değil.
Artrit: Araştırmacılar farelere artritli veya artritsiz moringa yaprağı ekstraktı, moringa tohumu ekstraktı veya her ikisinin kombinasyonunu verdi.
Hem tohumlardan hem de yapraklardan elde edilen yağın antiinflamatuar süreçleri arttırdığını ancak yağın daha etkili olduğunu buldular.
Araştırmacılar, hangi bileşiklerin antiinflamatuar etkiye neden olduğunu öğrenmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulacağını kaydetti.
Yüksek tansiyon: Birkaç hayvan araştırması, moringa yapraklarının ekstraktının kan basıncını düşürebilecek bir vazodilatör görevi görebildiğini bulmuştur. Ayrıca oksidatif stresle de savaşabilir.
İnsanlar üzerinde yapılan araştırmalar moringanın kan basıncını düşürmeye yardımcı olabileceğini de buldu.
Bir çalışmada, bir hafta boyunca 120 gram pişmiş moringa yaprağı verilen deneklerin, kontrollere kıyasla genel kan basıncında düşüş görüldü.
Yüksek tansiyonu olan obez erkeklerde yapılan bir başka çalışmada, moringa yaprağının hem sistolik hem de diyastolik kan basıncını önemli ölçüde azalttığı bulunmuştur.
Kalp sağlığı: Bir dizi çalışma moringa’nın kalp sağlığı üzerindeki etkisini araştırdı.
Hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmada, moringa yapraklarından ekstrakte edilen bir alkaloid olan N,a-L-ramnopiranosil vinkozamidin kalp koruyucu etkilere sahip olduğu bulunmuştur.
Diğer çalışmalarda da benzer sonuçlar elde edilmiş ve çeşitli moringa formlarının kalbi serbest radikallerden, iltihaplanmadan ve doku ölümünden koruma yeteneğine sahip olabileceği sonucuna varılmıştır.
Bunlardan birinde moringa’nın kanser karşıtı bir ilaç olan DOX’un neden olduğu kalp hasarına karşı koruma sağladığı bulundu.
Obezite ve Yüksek Kolesterol: Çalışmaların gözden geçirilmesi, birçok çalışmanın moringa’nın kötü kolesterolü azaltmaya, iyi kolesterolü artırmaya ve vücut ağırlığını azaltmaya yardımcı olabileceğini bulduğunu belirtti.
Bu çalışmaların çoğu hayvanlar üzerinde yapılmıştır, ancak aşırı kilolu ve obez yetişkinlerde yapılan birkaç klinik deney, %60 moringa yaprağı ekstresi içeren bir formülün vücut ağırlığını ve BMI’yi azaltmaya ve iyi ve kötü kolesterol seviyelerini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini buldu.
Göz Sağlığı: Hayvan çalışmaları, moringa yapraklarının ekstraktının kataraktın önlenmesine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Hayvan çalışmalarından elde edilen, moringanın gözlerde diyabetle ilişkili hasarın önlenmesine yardımcı olabileceğini gösteren bazı kanıtlar da vardır.
Gastrointestinal Sağlık: Moringa yapraklarında bulunan bazı bileşiklerin gastrointestinal sağlığı iyileştirdiği gösterilmiştir.
Örneğin, moringa yapraklarında yüksek konsantrasyonlarda bulunan niaziridin, diyetle alınan vitamin ve minerallerin emilimini artırıyor gibi görünüyor. Ayrıca bazı antibiyotiklerin biyoaktivitesini de artırabilir.
Karaciğer Sağlığı: Laboratuvar çalışmaları moringa tohumu ekstraktının karaciğer hücrelerinde yağ birikmesini önlemeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Bir çalışmada araştırmacılar, yüksek yağlı diyetle beslenen farelere, moringa tohumlarından elde ettikleri, gastrodigenin rhamno-piranosid (GR) adı verilen bir kimyasal verdi.
GR’nin fareleri karaciğer hasarından koruduğunu ve kan serumu yağ içeriğinde azalma ile ilişkili olduğunu buldular.
Bu çalışmanın sonuçlarına dayanarak araştırmacılar, GR’yi alkolsüz yağlı karaciğer hastalığının tedavisi için “potansiyel bir aday” olarak nitelendirdi.
Nöropatik ağrı: Moringa, nöropatik ağrı da dahil olmak üzere merkezi sinir sistemi üzerindeki etkisi nedeniyle araştırılmıştır.
Hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmada araştırmacılar, moringa tohumlarından saflaştırılan topikal bir kremin multipl sklerozla ilişkili nöropatik ağrıdaki etkinliğini inceledi. Kremin ağrıyı hafifletmeye ve işlevi iyileştirmeye yardımcı olduğunu buldular.
Birkaç hayvan araştırması, moringanın diyabetik nöropati semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilecek nöroprotektif bir etkiye sahip olabileceğini de buldu.
Böbrek Sağlığı: Moringa, böbrek sağlığına olası yararları açısından araştırılıyor ancak bilim adamlarının, moringadaki fitokimyasalların böbrek hastalığına karşı koruma sağlayıp sağlamayacağını ve nasıl koruyabileceğini anlamaları için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Çalışmaların gözden geçirilmesi, moringa’nın serbest radikalleri baskılayan ve oksidatif stresi azaltan belirli maddeleri aktive ederek böbreklerin korunmasına yardımcı olabileceğini öne sürdü.
Ayrıca iltihabı azaltabilir, böylece böbrek hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilir.
Astım: İnsanlarda yapılan bazı çalışmalar moringa tohumunun astım ataklarının şiddetini azaltmaya yardımcı olabileceğini bulmuştur.
Bir çalışmada deneklere üç hafta boyunca her gün 3 gram ince toz haline getirilmiş moringa tohumu verildi. Çalışma süresinin sonunda, moringa tohumu alan kişiler, üç farklı nefesle verilen hava ölçümünde önemli bir gelişme gösterdi.
Ruh Sağlığı Bozuklukları: Moringa’nın depresyonu tedavi etme yeteneği üzerine sınırlı araştırma yapılmıştır. Bir çalışmada araştırmacılar moringa yaprağı ekstraktının fareler üzerindeki etkilerini test etti ve antidepresan aktiviteye sahip olduğunu ancak motor fonksiyonunu değiştirmediğini buldu.
Yine fareler üzerinde yapılan çalışmaların insanlara da yansıdığı söylenemez ancak daha fazla araştırma, bilim adamlarının moringa’nın depresyonla mücadelede kullanılıp kullanılamayacağını anlamalarına yardımcı olabilir.
Fareler üzerinde yapılan başka bir çalışma, moringa ekstraktının farelerde kaygıyı azaltmaya yardımcı olabileceğini buldu.
Ekstraktlar, anksiyete bozukluklarını tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan bir benzodiazepin olan Valium (diazepam) ile birleştirildiğinde, hem ilacın hem de ekstraktın etkileri arttı.
Kanser Tedavisi ve Önlenmesi: Bir dizi çalışma moringa ekstraktının antikanser özelliklere sahip olabileceğini bulmuştur. Bu çalışmaların çoğu ya hücrelerde ya da hayvanlarda yapılan laboratuvar çalışmalarıdır.
2021’de yayınlanan bir inceleme çalışması, moringa ekstraktının meme, kolorektal, akciğer, prostat ve pankreas kanseri hücrelerine karşı “son derece önemli antitümör aktivitesine” sahip olduğu sonucuna varmıştır.
Ancak yazarlar, bilim adamlarının bunu kanser tedavisi veya önlenmesi için kullanmanın en iyi yolunu bilmeden önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu da söyledi.
Moringa’nın Yan Etkileri Nelerdir?
Her ne kadar az sayıda insan çalışması moringa’yı değerlendirmiş olsa da, bunu yapanlar herhangi bir yan etki bildirilmeden iyi tolere edildiğini gösterdi.
Bazı araştırmacılar, yüksek miktarda moringa alımının kandaki demir artışına neden olabileceğini, bunun da mide sorunlarına neden olabileceğini ve hemokromatozu kötüleştirebileceğini bulmuşlardır. Günde 70 gramdan fazla tüketilmesi önerilmez.
Herhangi bir diyet veya bitkisel takviyeyi almadan önce sağlık uzmanınız ve eczacınızla konuşun.
Önlemler: Bu popülasyonlarda yeterli araştırma yapılmadığından hamile insanlar ve çocuklar hiçbir şekilde moringa almamalıdır. Herhangi bir takviyeye başlamadan önce daima sağlık uzmanınızla konuşun.
Şu anda standart veya uygun moringa dozunu belirlemek için yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır. Belirli sağlık ihtiyaçları ve popülasyonlara yönelik dozajlar konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
