Statin kullanırken dikkat edilmesi gerekenler
Kolesterolü düşürerek kalp krizi ve felç riskini azaltan statinler, düzenli ve doğru kullanıldığında etkili sonuç veriyor. Ancak bazı ilaçlar, besinler ve yaşam alışkanlıkları bu tedavinin etkinliğini azaltabiliyor.
Kolesterol düzeylerini kontrol altında tutmak ve kalp-damar hastalıklarını önlemek amacıyla yaygın olarak reçete edilen statinler, karaciğerin kolesterol üretimini azaltarak LDL (“kötü” kolesterol) seviyelerini yüzde 60’a kadar düşürebiliyor. Uzmanlar, bu ilaçların sağladığı korumadan tam olarak yararlanmak için düzenli kullanılmasının ve olası etkileşimlere karşı dikkatli olunmasının hayati önem taşıdığını vurguluyor.
Statinlerle ilaç ve takviyelere karşı dikkatli olun
Statinlerle birlikte kullanılan bazı ilaçlar ve takviyeler, bu tedavinin etkisini artırarak yan etki riskini yükseltebilir veya etkisini azaltabilir. Kalp ritim düzenleyiciler, bazı bitkisel ürünler (örneğin kırmızı pirinç mayası, sarı kantaron, nar), diğer kolesterol ilaçları, HIV tedavisinde kullanılan ilaçlar, bazı antibiyotik ve antifungaller, bağışıklık baskılayıcılar ve yüksek doz B3 vitamini bu grupta yer alıyor. Statin tedavisine başlamadan önce tüm ilaç ve takviyelerin doktora bildirilmesi gerekiyor.
Sağlıklı yaşamla desteklenmeli
Statin tedavisi, kalp sağlığını korumada en yüksek faydayı sağlıklı yaşam alışkanlıklarıyla birlikte yürütüldüğünde gösteriyor. Sebze, meyve, tam tahıllar, balık, tavuk, kuruyemiş ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar içeren; doymuş yağ ve ilave şekeri düşük beslenme öneriliyor. Haftada en az 150 dakika tempolu yürüyüş, yüzme veya bisiklet gibi orta şiddette egzersiz de tedavinin etkinliğini artırıyor.
Diyabet riski göz önünde bulundurulmalı
Statinler, vücudun insülin kullanımını zorlaştırarak kan şekeri düzeyini hafifçe yükseltebilir. Bu durum, Diyabet riskini artırabilir veya mevcut diyabetin kontrolünü zorlaştırabilir. Ancak buna rağmen statinlerin, diyabetli ve prediyabetli bireylerde kalp-damar hastalıklarını önlemede önemli bir araç olduğu belirtiliyor. Kan şekeri düzenli izlenmeli ve olası değişimler doktora bildirilmelidir.
Greyfurt tüketimi sınırlı olmalı
Greyfurt, bazı statinlerin vücutta parçalanmasını zorlaştırarak kas ağrısı ve karaciğer sorunları riskini artırabilir. Statin kullananların fazla miktarda greyfurt veya greyfurt suyu tüketmeden önce doktorlarına danışması öneriliyor. Uygun doz zamanlamasıyla bu risk genellikle azaltılabiliyor.
Doz atlamayın, düzenli kullanın
Statinlerin her gün aynı saatte alınması, ilacın etkinliğini artırır. Bazı statinler gece yatmadan önce, bazıları yemekle birlikte alınmalıdır. Doz unutulduğunda 12 saatten az geçmişse hemen, 12 saatten fazlaysa atlanıp bir sonraki doz zamanında alınmalıdır. Çift doz almak tehlikeli olabilir.
Kolesterol değerleri normale dönse bile statinler bırakılmamalı, bırakma kararı mutlaka doktorla görüşülerek alınmalıdır.
Yan etkilere karşı dikkatli olun
Statin kullananlarda hafif kas ağrıları sık görülebilir ve genelde zamanla azalır. Yeterli sıvı almak, gece kullanmak ve Koenzim Q10 takviyesi bu durumu hafifletebilir.
Nadir de olsa, ciddi kas yıkımıyla seyreden Rabdomiyoliz görülebilir. Bu durumda kas güçsüzlüğü, sertlik, şiddetli ağrı, kırmızı idrar veya idrar azalması gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler varsa hemen doktora başvurulmalıdır.
Alkol tüketimi sınırlandırılmalı
Günlük 1-2 içkinin üzerindeki alkol tüketimi, karaciğer fonksiyonlarını bozarak statinlerin etkinliğini azaltabilir ve yan etki riskini yükseltebilir. Alkol kullanımı mutlaka doktora bildirilmelidir. Doktorlar, statin kullanan hastalarda karaciğer sağlığını izlemek için düzenli kan testleri yapar.
