Vejetaryenlik neden bu kadar popüler oldu?

Vejetaryenlik sadece bir beslenme şekli değil bir yaşam tarzıdır. Beslenme alışkanlığı bağışıklık sistemi için son derece önemlidir. Sağlıklı bir beden için dengeli beslenme ve hareket son derece kıymetlidir. Bedenimizin beslenme serüveni anne sütüyle başlar… Son yıllarda dünya genelinde pek çok kişi vejetaryenliği tercih etmeye başladı. Peki, vejetaryenliğin popüler olma sebebi nedir?

Vejetaryenlik nedir?

Vejetaryenlik ya da etyemezlik, çeşitli nedenlerle et, balık, deniz ürünleri, kümes hayvanları, çift toynaklılar tüketmemeye denir. Ayrıca, hayvan kesiminin tüm yan ürünlerini yemekten kaçınmayı da içerebilir. Et tüketmemenin yanında ayrıca hayvanların ürettiği yumurta, süt, bal vb. ürünleri de yemeyenlere ise veganlar denir. Vejetaryenlik ve veganlığın farkı; vejetaryenlikte bal ve kimine göre süt ile yumurta tüketilirken; veganlar, hiçbir hayvansal ürünü kullanmamaktadırlar. Bunlara istisnâ olarak süt ve süt ürünlerini kullanan lakto-ovo vejetaryenler, ilâveten yumurta yiyip süt ürünlerini tüketmeyen ovo vejetaryenler, diyet süt ürünlerini tüketen, ancak yumurtaları tüketmeyen lakto vejetaryenler vardır.

Vejetaryenlik dinsel, ahlaki ve beslenmeye ilişkin nedenlere dayanır. Etyemezlerin çoğu, hayvansal maddelerden yapılan ya da hayvanlarda denendiğini bildikleri temizlik ve güzellik ürünlerini de kullanmazlar. İlk kez 1842’de kullanılmaya başlanan vejetaryen sözcüğü, Latincede “sağlam, canlı, yaşam dolu” anlamına gelen vegetus sözcüğünden gelir.

Bazı insanlar hayvanları yemek için beslemenin ve öldürmenin yanlış olduğunu düşünürler ve bundan dolayı et yemezler. Öte yandan, etsiz beslenmenin daha sağlıklı olduğu gerekçesiyle etyemez olanlar da vardır.

Vejetaryenlik çığ gibi büyüyor

İnsanlar sağlık, dini inançlar, hayvan refahı konusundaki endişeler veya çiftlik hayvanlarında antibiyotik ve hormon kullanımı veya çevresel kaynakların aşırı kullanımını önleyecek şekilde yemek yeme isteği gibi birçok nedenden dolayı vejetaryen olurlar.

Özellikle koronavirüs pandemisinin insanların beslenme alışkanlıklarını değiştirdiği ifade ediliyor. Yapılan bilimsel çalışmalar 2020 yılı itibariyle vejetaryen beslenmeyi seçenlerin arttığını gözler önüne seriyor.

Et tüketimini, özellikle de kırmızı eti, birçok sağlık sorunu riskinin artmasıyla ilişkilendiren çok sayıda yeni çalışma var. Kalp krizi veya felce yatkınlık gibi kardiyovasküler sorunlar özellikle et yemeyle bağlantılıdır.

Bu nedenle çoğu insan sağlıkları için vejetaryenliğe yöneliyor.

Genellikle sağlık için vejetaryenlik tercih edilse de etik nedenlerle (hayvanlar, iklim değişikliği) motive olanlar vejetaryen beslenmeye daha fazla bağlı olma eğiliminde.

Vejetaryenliğe olan ilginin artmasına ilişkin yapılan çalışmanın sorumlusu Christopher J. Hopwood, “İnsanların vejetaryan olmayı düşündüklerini söylemelerinin en yaygın nedeni sağlıkla ilgilidir… Bununla birlikte, öncelikle sağlık güdüsüyle hareket eden kişilerin genel olarak vejetaryen savunuculuğuna yanıt verme olasılığı en düşük olabilir” ifadelerini kullanıyor.

Vejetaryen beslenirken nelere dikkat edilmeli?

Taze gıda tüketmeye alışkın olanların disiplinli sindirim sistemleri, özellikle vücut yaşlandıkça ve yıprandıkça genel sağlığın korunmasında çok önemli bir rol oynar.

Bitki bazlı gıdaların önemli bir avantajı zengin lif içeriğinde yatmaktadır. Ancak bir denge kurmak ve aşırı miktarda tüketerek duyuları bunaltmamak çok önemlidir. Dikkatli yeme alışkanlıklarını benimsemek çok önemlidir; pişmiş veya hafif işlenmiş gıdaların tercihi vurgulanır. Taze meyveler doğal halleriyle en iyi şekilde tüketilirken, sebzeler hafifçe pişirilebilir veya sebze özleri şeklinde tüketilebilir.

Süt ve süt ürünlerini vejetaryen beslenmelerine dahil edenler için ölçülü olmak anahtardır. En fazla iki tür bileşenin birleştirilmesi, besin değerinin bozulmadan kalmasını sağlar. Örnekler arasında Süt ve Tahıllar, Yoğurt ve Bakliyat unu veya Ayran ve Un gibi kombinasyonlar yer alır. Bu bilinçli yaklaşım, sindirim sistemi üzerinde gereksiz stres oluşmasını önler ve asitlik, hazımsızlık gibi rahatsızlıkların riskini en aza indirir.

Bu yaklaşımın önemi, her gıda maddesinin besinsel bütünlüğünün korunmasında yatmaktadır. Meyve, süt ve tahıllardan oluşan bir karışımın aynı anda tüketilmesi sindirim sistemini zorlayabilir ve potansiyel olarak dengesizliklere ve rahatsızlığa yol açabilir.

Vejetaryen beslenmeye geçiş, düşünceli bir yaklaşım gerektirir. Sadece gıdaların seçimini değil, aynı zamanda tüketilme şeklini de içerir. Yeme miktarı ve hızı, sindirimi kolaylaştırmada ve vejetaryen yaşam tarzının faydalarını en üst düzeye çıkarmada önemli rol oynar.

Özünde vejetaryenliği benimsemek sadece ne yediğimiz ile ilgili değildir; vücudumuzu karmaşık sindirim süreçlerine karşı dikkatli ve saygılı bir şekilde beslemekle ilgilidir.

Bu yaşam tarzı seçiminin popülaritesi artmaya devam ederken, nüanslarını anlamak ve bilinçli beslenme uygulamalarını benimsemek, bireylerin vejetaryenliğin sunduğu tüm sağlık yararlarından yararlanabilmesini sağlar.

Vejetaryen olmak sağlıklı mı?