Bir dönemin popüler yarışma programlarında tanınan ve son yıllarda sağlık sorunlarıyla gündeme gelen Nihal Candan, anoreksiya nervoza ile verdiği uzun mücadeleyi geçtiğimiz günlerde kaybetti. Henüz 30 yaşında hayata veda eden Candan’ın vefatı, bu ciddi ve ölümcül yeme bozukluğunu yeniden gündeme taşıdı.
Anoreksiya nervoza nedir?
Anoreksiya nervoza, kişinin vücut ağırlığını takıntı haline getirmesi ve aşırı kilo kaybı yaşamaya başlamasıyla karakterize edilen bir yeme bozukluğudur. Hastalık yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda ciddi psikolojik belirtilerle de seyreder. Kişi genellikle aşırı zayıf olmasına rağmen kendisini hâlâ kilolu hisseder ve bu algı bozukluğu, hayatını tehdit edecek seviyede aç kalmaya neden olabilir.
Fiziksel belirtiler
- Ani ve aşırı kilo kaybı
- Düşük tansiyon, düzensiz kalp ritmi
- Sürekli üşüme hissi
- Ciltte kuruluk ve sararma
- Saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma
- Kas zayıflığı, yorgunluk, bayılmalar
- Adet düzensizliği ya da kesilmesi (kadınlarda)
- Davranışsal belirtiler
- Yemekten kaçınma, öğün atlama
- Katı diyet kurallarına bağlı kalma
- Aşırı egzersiz yapma
- Aynaya sık sık bakarak vücut kusurlarını inceleme
- Düşük benlik algısı ve sosyal izolasyon
- “Güvenli” saydığı sadece belirli yiyecekleri tüketme
- Toplum içinde yemek yemekten kaçınma
Psikolojik etkiler
Anoreksiya, sadece bir “zayıflama isteği” değil; çoğu zaman altta yatan depresyon, anksiyete, özgüven eksikliği ya da geçmiş travmalarla birlikte gelişir. Hastalığın ilerlemesiyle birlikte kişi kendine zarar verme davranışları geliştirebilir ve intihar riski de artabilir.
Ne zaman yardım alınmalı?
Anoreksiya nervoza, kişinin kendiliğinden fark etmesinin zor olduğu bir hastalıktır çünkü birey çoğunlukla ciddi derecede zayıf olmasına rağmen durumunun farkında değildir. Bu nedenle özellikle yakın çevrenin değişen fiziksel görüntü, davranış ve ruh hali üzerindeki dikkatli gözlemi hayati önem taşır.
Uzmanlar, erken tanının hem fiziksel hem de psikolojik hasarları en aza indirmede çok önemli olduğunu belirtiyor. Aile bireylerinin, arkadaşların ya da öğretmenlerin şüphe duyması halinde bir uzmana başvurulması hayati olabilir.
Nihal Candan örneği, bir uyarı niteliğinde
Nihal Candan’ın yaşadığı süreç, anoreksiyanın yalnızca estetik kaygılarla değil, travmalar, sosyal baskı, yalnızlık ve stresle de doğrudan ilişkili olabileceğini gösterdi. Yaşadığı hukuki süreç, boşanma, sosyal medyada maruz kaldığı yorumlar ve yalnızlık duygusu bu hastalığın daha da derinleşmesine neden olmuştu.
Tedavi mümkün ama zaman alabilir
Anoreksiya nervoza tedavisinde psikoterapi, beslenme desteği ve bazen ilaç tedavisi birlikte yürütülür. Özellikle aile desteği ve uzun süreli takip büyük önem taşır. Ancak iyileşme süreci kişiden kişiye değişebilir ve uzun yıllar sürebilir. Bazı vakalarda hastalık kronikleşebilir ya da yaşamı tehdit edecek düzeye gelebilir.
