D vitamini, bağışıklık sisteminden kemik sağlığına kadar birçok sürecin yanı sıra, kandaki glikoz seviyelerinin dengelenmesinde de etkili. Vücutta insülin hormonunun daha etkili çalışmasını destekliyor, pankreasta insülin üretiminde görevli beta hücreleri üzerinde doğrudan etki gösteriyor. Ayrıca inflamasyonu azaltarak, insülin direncinin önlenmesine katkı sağlıyor.
Eksiklik kan şekeri yönetimini zorlaştırabilir
Yapılan bazı klinik çalışmalar, D vitamini eksikliğinin insülin üretimini olumsuz etkileyebileceğini ve diyabete yatkınlığı artırabileceğini gösteriyor. Özellikle 65 yaş üstü bireyler ve koyu ten rengine sahip kişilerde bu eksiklik daha sık görülüyor. Eksiklik ilerlediğinde yalnızca metabolik sağlık değil, kemik ve bağışıklık sistemi de zarar görebiliyor.
Tip 1 ve Tip 2 diyabetle ilişkisi
Araştırmalar, D vitamini düzeyinin düşüklüğünün hem tip 1 hem de tip 2 diyabet riskini artırabileceğini öne sürüyor. Özellikle güneş ışığına yeterince maruz kalmayan bireylerde, bağışıklık sisteminde bozulmalar görülerek otoimmün hastalıklara yatkınlık gelişebiliyor. Gebelikte görülen diyabet türü olan gestasyonel diyabet riskinin de D vitamini eksikliğiyle bağlantılı olduğu düşünülüyor.
Takviye tartışmalı ama eksiklik giderilmeli
D vitamini ile diyabet arasındaki ilişki güçlü olsa da, bu vitaminin doğrudan bir tedavi yöntemi olarak etkili olup olmadığı halen araştırılıyor. Diyabeti olan bireylerde D vitamini takviyesiyle ilgili sonuçlar farklılık gösteriyor. Bazı çalışmalar olumlu etkiler bildirirken, bazıları belirgin bir değişiklik tespit etmiyor. Yine de uzmanlar, eksiklik görülmesi durumunda uygun dozda takviye almanın sağlık açısından faydalı olabileceğini vurguluyor.
D vitamini nasıl alınmalı?
D vitamini doğal yollarla sınırlı gıdada bulunuyor. Yağlı balıklar, karaciğer, yumurta sarısı ve bazı mantarlar bu vitaminin doğal kaynakları arasında. Ayrıca süt, portakal suyu, yoğurt ve kahvaltılık gevrek gibi bazı ürünler D vitamini ile zenginleştirilmiş şekilde satılıyor. Güneş ışığı ise en etkili kaynaklardan biri. Ancak mevsim, yaş, ten rengi ve güneş koruyucu kullanımı bu süreçte emilim oranını etkileyebiliyor.
Günlük ihtiyaç ne kadar?
Genel olarak yetişkinler için günlük önerilen D vitamini miktarı 600 IU, ileri yaş grupları içinse 800 IU olarak belirtiliyor. Ancak diyabet hastaları ya da D vitamini seviyesi düşük olan bireylerde bu miktar kişisel ihtiyaçlara göre değişebilir. Her takviye kullanımında olduğu gibi, bu konuda sağlık uzmanlarının önerisi doğrultusunda hareket edilmesi gerekiyor.
